Еврейский военный союз

Вы находитесь на сайте "Архив статей из ЭЕЭ и статей на еврейские темы из Википедии"

Версия 17:13, 30 мая 2011

Это только начальный черновик статьи, которая находится сейчас в работе. Если вы хотите установить контакт с автором статьи, посмотрите историю изменений.

Żydowski Związek Wojskowy, ŻZW - formacja zbrojna Żydów polskich, powołana w listopadzie 1939 przez byłych oficerów Wojska Polskiego i działaczy organizacji prawicowych żydowskiego pochodzenia^[1][2].

Historia i udział w powstaniu

Miejscem pierwszego spotkania Żydów, którzy w listopadzie 1939 r. postanowili utworzyć tajny związek, był szpital zakaźny św. Stanisława przy ulicy Wolskiej 37^[3]. Do grona założycieli należeli: Józef Celmajster, Kałmen Mendelson, Mieczysław Ettinger, Paweł Frenkel, Leon Rodal i Dawid Wdowiński. Na czele organizacji według niektórych źródeł stanął Dawid Wdowiński, inne źródła jednak przyjmują za dowódców ŻZW Mieczysława Apfelbauma i Pawła Frenkela. Organizacja reprezentowała nurt prawicowy (tzw. rewizjonistyczny) ruchu syjonistycznego, m.in. organizację Betar.

Organizacja od początku pozostawała w kontakcie ze strukturami podziemia polskiego, podlegając Związkowi Walki Zbrojnej. W pierwszej fazie istnienia miała swoje placówki w Lublinie, we Lwowie, Stanisławowie i Warszawie, zajmując się przerzutem bojowników żydowskich do formowanych we Francji i Anglii polskich sił zbrojnych. Na krótki czas przed powstaniem w getcie warszawskim doszło do nawiązania współpracy między ŻZW a Żydowska Organizacją Bojową, której ŻZW prawdopodobnie przekazało 50 pistoletów, ustalono też podział na dwie strefy obronne przypadające obydwu organizacjom na wypadek wybuchu powstania. O ŻZW pisał w swoim pamiętniku znany historyk i twórca archiwum getta warszawskiego, Emanuel Ringelblum, który był pod wrażeniem arsenału organizacji zgromadzonego w jej siedzibie przy ulicy Muranowskiej 17.

Podczas powstania, ŻZW posiadając tunele utrzymywał komunikację ze stronę aryjską. Około 150 powstańców zostało uzbrojonych przez KB (Korpus Bezpieczeństwa) i podlegało faktycznie polskiemu dowództwu. Członkowie ŻZW walczyli w największej bitwie powstania, która miała miejsce w dniach 19-22 kwietnia o placu Muranowski, gdzie mieściła się siedziba organizacji; w czasie walk użyto przeciwko Niemcom ciężkiego karabinu maszynowego, dostarczonego do getta przez Józefa Lejbskiego, spalono też niemiecki pojazd pancerny. Tak naprawdę nie wiadomo, ilu bojowców z ŻZW walczyło w powstaniu; prawie wszyscy zginęli w getcie, walcząc zarówno pod flagą polską i żydowską (Apfelbauma Rząd Polski w Londynie awansował pośmiertnie do stopnia majora WP). Z dowództwa ŻZW wojnę przeżyli: Józef Celmajster, Kałmen Mendelson i Dawid Wdowiński.

Uzbrojenie i liczebność ŻZW

• Do 1942 r. w szeregach organizacji prawdopodobnie było do 500 ludzi zorganizowanych w dwie pełne kompanie (240 ludzi), a także dwie kompanie szkieletowe, które w 1943 roku zostały uzupełnione ochotnikami. Według niektórych źródeł i relacji żołnierzy tuż przed powstaniem do ŻZW należało nawet około 1500 bojowców. Po wojnie ŻOB promował wersje jakoby większość działaczy ŻZW została aresztowana tuż przed powstaniem.
• ŻZW już w 1939 roku otrzymał 39 pistoletów Vis, a później otrzymał dalsze dostawy broni od KB (przez AK bezpośrednio dozbrajany nie był).
• Pierwszą partię broni bojownicy ŻZW otrzymali za pośrednictwem Henryka Iwańskiego jeszcze w 1941 r. Bojownicy ŻZW otrzymali także za pośrednictwem Korpusu Bezpieczeństwa od czerwca 1942 r. do początku powstania kwietniowego 1943 r. ponad 100 sztuk broni palnej i około 750 granatów. Już po rozpoczęciu powstania w getcie dostarczono także ponad 50 sztuk broni palnej i ok. 300 granatów. W pierwszej połowie roku 1942 uzbrojenie przekazały również inne grupy Armii Krajowej.

Struktura

ŻZW podzielony był na departamenty:

• Informacji – Leon Rodal
• Organizacyjny – Paweł Frenkel
• Kwatermistrzowski – Leon Wajnsztok
• Finansów
• Komunikacji
• Medyczny – Józef Celmajster
• Prawny (wydający wyroki na kolaborantów żydowskich) – Dawid Szulman
• Ratujący (organizujący ewakuacje dzieci na stronę aryjską) – Kałmen Mendelson
• Techniki - Hanoch Federbusz
• Transportu i Dostaw
• Wojskowy – Dawid Moryc Apfelbaum i Paweł Frenkel

Losy powojenne

Po wojnie doszło w Polsce do sfałszowania historii, poprzez wykreślenie ŻZW z kart podręczników lub umniejszenie jego znaczenia na rzecz głównie lewicowego ŻOB-u. Jednym z niewielu polskich historyków, wspominających o udziale ŻZW w powstaniu w okresie PRL-u, był Bernard Ber Mark w monografii – Walka i zagłada warszawskiego getta wydanej przez MON w Warszawie w 1959 r. Bezpośrednio na zapomnienie ŻZW wpłynęły jego związki z AK i prawicowy nurt polityczny, jaki reprezentował. Sami ŻOB-owcy, między innymi Icchak Cukierman i Marek Edelman, pomijali w swoich książkach i relacjach wkład ŻZW w powstanie, bądź mówili o nim z pogardą.Шаблон:Fakt

Kwestia proporcjonalnego udziału obu organizacji w powstaniu w getcie nie jest rozstrzygnięta. Zwraca się m.in uwagę na promowanie przez Izrael tezy o decydującej roli ŻZW, gdyż ta organizacja jednoznacznie popierała sprawę powstania państwa żydowskiego, a stanowisko ŻOB w tej sprawie było niejednoznaczne. Komenda Główna AK za dominującą organizację żydowskiego podziemia uznawała ŻOB, do niej kierując dostawy uzbrojenia zaś Delegatura Rządu uznawała za przedstawiciela Żydów w getcie pion polityczny ŻOB (Żydowski Komitet Narodowy). ŻZW utrzymywało kontakt głównie z Korpusem Bezpieczeństwa działającym na obrzeżach polskiego podziemia. Wg niektórych mit o świetnym uzbrojeniu i wyszkoleniu oraz wysokiej liczebności ŻZW, organizacji jednoznacznie syjonistycznej, potrzebny był twórcom i ideologom państwa Izrael.Шаблон:Fakt

Najbardziej znane w świecie publikacje dotyczące udziału ŻZW w powstaniu

• Dawid Wdowiński, And we are not saved
• Chaim Lazar-Litai, Masada w Warszawie
• Chaim Lazar-Litai, Muranowska 7
• "Prawda o powstaniu w getcie warszawskim" Aleksander Swiszczew, na łamach Shalom New York
• "Zmienne oblicze pamięci. Kto obronił Getto Warszawskie?" Moshe Arensa, na łamach The Jerusalem Post

Zobacz też

• Żydowska Organizacja Bojowa
• Raport Stroopa

' Еврейский военный союз', ZZW- формирование вооруженных [История [польских евреев | польских евреев]], основана в ноябре 1939 г. бывшие офицеры польской армии и правых активистов еврейские Ошибка цитирования Отсутствует закрывающий тег </ref>

Ошибка цитирования Для существующего тега <ref> не найдено соответствующего тега <references/>