|
|
| (6 промежуточных версий не показаны.) |
| Строка 1: |
Строка 1: |
| - | {{Остатье| ТИП СТАТЬИ = 1
| + | #redirect [[:ej:Крахельска, Ванда]] |
| - | | АВТОР1 = Л.Гроервейдл
| + | |
| - | | АВТОР2 =
| + | |
| - | | АВТОР3 =
| + | |
| - | | СУПЕРВАЙЗЕР =
| + | |
| - | | ПРОЕКТ =
| + | |
| - | | ПОДТЕМА =
| + | |
| - | | КАЧЕСТВО =
| + | |
| - | | УРОВЕНЬ =
| + | |
| - | | ДАТА СОЗДАНИЯ = 29.05.2011
| + | |
| - | | ВИКИПЕДИЯ =
| + | |
| - | | НЕОДНОЗНАЧНОСТЬ =
| + | |
| - | }}
| + | |
| - | [[Файл:Krahelska.jpg|200px|right|thumb|Ванда Крахельска, 1905 г.]] | + | |
| - | | + | |
| - | '''Wanda Krahelska-Filipowiczowa''', primo voto '''Dobrodzicka''', [[pseudonim|pseud.]] ''Alina'', ''Alicja'' (ur. [[15 grudnia]] [[1886]] w Sawejkach k. [[Baranowicze|Baranowicz]] – zm. [[5 lutego]] [[1968]] r. w [[Warszawa|Warszawie]]) – działaczka [[socjalizm|socjalistyczna]] i [[plastyka|plastyczka]], członkini [[Organizacja Bojowa PPS|Organizacji Bojowej PPS]], członkini [[Rada Pomocy Żydom|Rady Pomocy Żydom "Żegota"]].
| + | |
| - | | + | |
| - | == Биография ==
| + | |
| - | Córka Aleksandra uczestnika [[Powstanie styczniowe|Powstania styczniowego]] i zesłańca. Wraz ze starszą siostrą Marią w [[1902]] r. prowadziła w rodzinnym majątku Mazurki tajną polską szkołę dla dzieci. W [[1903]] r. ukończyła pensje żeńską J. Sikorskiej w [[Warszawa|Warszawie]]. Ponownie wyjechała do [[Warszawa|Warszawy]] w [[1904]] r. gdzie przygotowywała się do studiów w [[Szkoła Sztuk Pięknych w Warszawie|Szkole Sztuk Pięknych]]. Poprzez narzeczonego Mieczysława Roubę, członka [[Organizacja Bojowa PPS|Organizacji Bojowej PPS]], znalazła się w środowisku socjalistów wstępując do [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]]. Zajmowała się przewozem "bibuły" na prowincje. Na wniosek [[Marian Falski|Mariana Falskiego]], w swoim majątku organizowała drukarnię dla białoruskich socjalistów.
| + | |
| - | | + | |
| - | Po samobójstwie narzeczonego, który popełnił je po aresztowaniu i śledztwie w [[Cytadela warszawska|Cytadeli warszawskiej]] przystąpiła do [[Organizacja Bojowa PPS|Organizacji Bojowej PPS]].
| + | |
| - | | + | |
| - | [[18 sierpnia]] [[1906]] jako członkini [[Organizacja Bojowa PPS|Organizacji Bojowej PPS]] była głównym uczestnikiem zamachu bombowego na [[namiestnicy Królestwa Polskiego|generał-gubernatora warszawskiego]] [[Gieorgij Skałon|Gieorgija Skałona]]. Przed rosyjskim wymiarem sprawiedliwości zbiegła do [[Galicja|Galicji]], gdzie fikcyjnie wyszła [[27 czerwca]] [[1907]] r.za mąż za Adama Dobrodzickiego, co uniemożliwiło deportację do [[Królestwo Kongresowe|Królestwa]]. Sprawa sądowa w [[Wadowice|Wadowicach]] 11-18 lutego [[1908]] r. zakończyła się jej uwolnieniem, pomimo że przyznała się do udziału w zamachu.
| + | |
| - | | + | |
| - | Po uwolnieniu, zniechęcona nieudanym zamachem, zaprzestała działalności w [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]]. W okresie [[1909]] - [[1910]] studiowała w Szkole Sztuk Pięknych dla kobiet M.Niedzielskiej w [[Kraków|Krakowie]], historię sztuki na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]], od [[1911]] r. we Florenckiej Akademii Sztuk Pięknych. W [[1908]] r. wyszła za mąż za [[Tytus Filipowicz|Tytusa Filipowicza]] działacza PPS.
| + | |
| - | | + | |
| - | Później przeniosła się do [[Szwajcaria|Szwajcarii]], gdzie współdziałała ze Stowarzyszeniem Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej. W [[1915]] r. wróciła do [[Kraków|Krakowa]] i pracowała w Biurze Prasowym [[Naczelny Komitet Narodowy|Naczelnego Komitetu Narodowego]] oraz uczestniczyła w działaniach [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]].
| + | |
| - | | + | |
| - | Po odzyskaniu niepodległości uczestniczyła w działalności oświatowej [[Polska Partia Socjalistyczna|PPS]] do [[1920]] r. Współpracowała również z Wydziałem opieki nad dzieckiem robotniczym [[Związek Stowarzyszeń Zawodowych|KCZZ]]. W listopadzie [[1921]] wraz z Janem Durko i [[Janusz Korczak|Januszem Korczakiem]] była współzałożycielem Towarzystwa "Nasz Dom".
| + | |
| - | | + | |
| - | Po rozwodzie z [[Tytus Filipowicz|Tytusem Filipowiczem]] rozpoczęła w [[1932]] r. pracę w [[Polska Agencja Telegraficzna|Polskiej Agencji Telegraficznej]], kierując działem stosunków międzyagencyjnych.
| + | |
| - | W latach [[1935]] - [[1939]] była redaktorką naczelną miesięcznika ''Arkady''.
| + | |
| - | | + | |
| - | W okresie wojny współpracowała z [[Stronnictwo Demokratyczne|Stronnictwem Demokratycznym]] w zakresie opieki społecznej. We wrześniu [[1942]] r. wraz z [[Zofia Kossak-Szczucka|Zofią Kossak-Szczucką]] powołała [[Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom]], przekształcony wkrótce w [[Rada Pomocy Żydom|Radę Pomocy Żydom "Żegota"]].
| + | |
| - | | + | |
| - | Po wojnie pracowała od [[1945]] do [[1947]] r. w [[Biuro Odbudowy Stolicy|Biurze Odbudowy Stolicy]], Ministerstwie Kultury i Sztuki, a od [[1958]] r. w Spółdzielni Inwalidów Nauczycieli i Emerytów "Wspólna Sprawa". W latach [[1946]] - [[1956]] była założycielką i [[redaktor]]ką [[czasopismo|czasopisma]] ''Projekt''. Przeszła na emeryturę w [[1965]] r.
| + | |
| - | | + | |
| - | W [[1931]] r. Odznaczona [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyżem Niepodległości z Mieczami]]. Jej bratanicą była [[Krystyna Krahelska]].
| + | |
| - | | + | |
| - | Została pochowana na [[Cmentarz na Służewie przy ul. Renety|cmentarzu służewieckim]] w [[Warszawa|Warszawie]].
| + | |
| - | | + | |
| - | == Источник ==
| + | |
| - | * [http://pl.wikipedia.org/wiki/Wanda_Krahelska Статья "Wanda Krahelska" из польской Википедии]
| + | |
| - | | + | |
| - | == Библиография ==
| + | |
| - | * Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego, Tom 3, Warszawa1992 ISBN 83-900412-7-8
| + | |
| - | * [http://wyborcza.pl/1,86176,5585390,18_sierpnia_1906_r__Bombowa_blondynka.html Włodzimierz Kalicki, 18 sierpnia 1906 r. Bombowa blondynka "Gazeta Wyborcza". Duży format, 13 sierpnia 2008 r.]
| + | |
| - | | + | |
| - | {{DEFAULTSORT:Krahelska, Wanda}}
| + | |
| - | | + | |
| - | <!-- [[Primo'''Ванда Krahelska-Филипович''' voto'''Dobrodzicka'''ник | псевдо .]]'' Алина'','' Алиса''(родился [[15 декабря]] [ [1886]] в Sawejkach К. [[Барановичах | Барановичи]] - умер [[5 февраля]] [[1968]] в [[Варшава | Варшава].]) - активист [[социализм | социалистической]] и [[искусство | художник]], член [[Боевая организация ППС | PPS боевой организации]], член [[Совет помощи евреям | Совет помощи евреям "Жегота"]].
| + | |
| - | | + | |
| - | == Биография ==
| + | |
| - | Дочь актера Алекса [[Январского восстания | Январского восстания]] и ссылки. Вместе со своей старшей сестрой Марии в [[1902]] был проведен на Mazurkas родовое имение секрет польских школьников. В [[1903]], выпускница зарплаты Дж. Sikorska, в [[Варшава | Варшава]]. Опять же, она переехала в [[Варшава | Варшава]] в [[1904]], где он готовил для обучения в [[Школа изящных искусств в Варшаве | Школа изящных искусств.]] По жених Мечислав Ровба, член [[Боевая организация ППС | Боевая организация ППС]], обнаружен в окружающей среде путем присоединения Социалистической [[Польская социалистическая партия | PPS]]. Она была в перевозке "бумаги" в провинции. По просьбе [[Мариан Falski | Falskiego Марианские]], в своем имении организован для белорусской печати Социалистической.
| + | |
| - | | + | |
| - | После самоубийства своего жениха, кто совершил их после его ареста и допросов в [[Варшавской цитадели | Цитадель Варшава]] Регистрация [Борьба [Организация PPS | PPS боевой организации.]]
| + | |
| - | | + | |
| - | [[18 августа]] [[1906]] в качестве члена [[Боевая организация ППС | PPS боевой организации]] был основным участником в результате взрыва [[губернаторы Царство Польское | Варшава генерал-губернатора]] [[Георгий Скалон | Георгий Skałona] ]. Перед русской справедливости бежал в [[Галиции | Галиции]], где она фиктивно [[27 июня]] [[1907]] r.za женился Адам Dobrodzickiego, что помешало депортации [[Конгресс Королевство | Великобритания]]. Суд в случае [[Вадовице | Вадовице]] 1911-1918 февраля [[1908]] была завершена его освобождения, хотя он допущен к участию в атаку.
| + | |
| - | | + | |
| - | После его освобождения, рекомендуется неудачная попытка государственного переворота, прекратила свои операции в [[Польская социалистическая партия | PPS]]. В [[1909]] - [[1910]], она училась в Школе изящных искусств для женщин М. Niedzielska в [[Краков | Краков]], истории искусства в [[Ягеллонского университета | Ягеллонского университета]], с [[1911] ] на флорентийской Академии художеств. В [[1908]] был женат [[Tytus Филипович | Tytus Филипович]] PPS активист.
| + | |
| - | | + | |
| - | Позже она переехала в [[Швейцария | Швейцарский]], где сотрудничал с Ассоциацией молодежных прогрессивной независимости. В [[1915]], она вернулась в [[Краков | Краков]] и работал в Управлении пресс [[Верховный национальный комитет | Верховный национальный комитет]] и участвовал в [[Польская социалистическая партия | PPS]].
| + | |
| - | | + | |
| - | После восстановления независимости, приняли участие в образовательной деятельности [[Польская социалистическая партия | PPS]] на [[1920]] Департамент также работал с уходом за ребенком рабочих [[Ассоциации профессиональных ассоциаций | KCZZ]]. В ноябре [[1921]], вместе с Джоном Дурко и [[Януша Корчака | Януша Корчака]] был соучредителем компании "Наш дом".
| + | |
| - | | + | |
| - | После развода, [[Tytus Филипович | Tytus Филипович]] началось в [[1932]], в работе [[польского телеграфного агентства | Польский телеграфного агентства]], режиссерский факультет międzyagencyjnych отношений.
| + | |
| - | В [[1935]] - [[1939]] был главным редактором monthly''Arcade''.
| + | |
| - | | + | |
| - | Во время войны сотрудничал с [[демократическая партия | Демократическая партия]] в области социального обеспечения. В сентябре [[1942]], вместе с [[Зофия Коссак-Szczucka | Зофия Коссак-Szczucka]] множество [[Временный комитет помощи евреям]], был преобразован в [[Совет помощи евреям | Совет помощи евреям "Жегота"] ].
| + | |
| - | | + | |
| - | После войны она работала на [[1945]] в [[1947]] в [[Управление капитальной реконструкции | капитальной реконструкции бюро]], Министерства культуры и искусств, а с [[1958]] в кооперативе инвалидов и учителей-пенсионеров "Общее дело". В [[1946]] - [[1956]] был одним из основателей [редактор []] ка [[Журнал | Журнал]]''Проект''. Пенсионеры в [[1965]],
| + | |
| - | | + | |
| - | В [[1931]] был награжден [[Креста и медалью Независимости | Независимости Крест с мечами.]] Ее племянница была [[Chris Krahelska]].
| + | |
| - | | + | |
| - | Она была похоронена на [[Służewo Кладбище-стрит. Renety | służewieckim Кладбище]] в [[Варшава | Варшава]]. -->
| + | |
| - | | + | |
| - | [[Категория:Черновые материалы для работы]]
| + | |
