|
|
| (51 промежуточная версия не показана) |
| Строка 1: |
Строка 1: |
| - | '''Żydowski Związek Wojskowy''', '''ŻZW''' - formacja zbrojna [[Historia Żydów w Polsce|Żydów polskich]], powołana w listopadzie 1939 przez byłych oficerów [[Wojsko Polskie II RP|Wojska Polskiego]] i działaczy organizacji prawicowych [[Żydzi|żydowskiego]] pochodzenia<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/643755.html |tytuł=Zapomniani powstańcy z warszawskiego getta |data=2011 |opublikowany=Rzeczpospolita}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://www.rp.pl/artykul/122627,122686_Zapomniani_zolnierze_ZZW.html |tytuł=Zapomniani żołnierze ŻZW|opublikowany=[[Rzeczpospolita (czasopismo)|Rzeczpospolita]] |data=18-04-2008}}</ref>.
| + | #redirect [[:ej:Еврейский военный союз]] |
| - | | + | |
| - | === Historia i udział w powstaniu ===
| + | |
| - | | + | |
| - | Miejscem pierwszego spotkania Żydów, którzy w listopadzie 1939 r. postanowili utworzyć tajny związek, był szpital zakaźny św. Stanisława przy ulicy Wolskiej 37<ref>[http://szeremietiew.blox.pl/2008/04/Przypomnienie.html Żydowski Związek Wojskowy, Wspólny rodowód z AK, Zapomniani żołnierze - Maciej Kledzik]</ref>.
| + | |
| - | Do grona założycieli należeli: [[Józef Celmajster]], [[Kałmen Mendelson]], [[Mieczysław Ettinger]], [[Paweł Frenkel]], [[Leon Rodal]] i [[Dawid Wdowiński]]. Na czele organizacji według niektórych źródeł stanął Dawid Wdowiński, inne źródła jednak przyjmują za dowódców ŻZW [[Dawid Moryc Apfelbaum|Mieczysława Apfelbauma]] i Pawła Frenkela. Organizacja reprezentowała nurt prawicowy (tzw. rewizjonistyczny) [[syjonizm|ruchu syjonistycznego]], m.in. organizację [[Betar]].
| + | |
| - | | + | |
| - | Organizacja od początku pozostawała w kontakcie ze strukturami podziemia polskiego, podlegając [[Związek Walki Zbrojnej|Związkowi Walki Zbrojnej]]. W pierwszej fazie istnienia miała swoje placówki w [[Lublin|Lublinie]], we [[Lwów|Lwowie]], [[Iwano-Frankowsk|Stanisławowie]] i [[Warszawa|Warszawie]], zajmując się przerzutem bojowników żydowskich do formowanych we [[Francja|Francji]] i [[Anglia|Anglii]] polskich sił zbrojnych. Na krótki czas przed [[powstanie w getcie warszawskim|powstaniem w getcie warszawskim]] doszło do nawiązania współpracy między ŻZW a [[Żydowska Organizacja Bojowa|Żydowska Organizacją Bojową]], której ŻZW prawdopodobnie przekazało 50 pistoletów, ustalono też podział na dwie strefy obronne przypadające obydwu organizacjom na wypadek wybuchu powstania. O ŻZW pisał w swoim pamiętniku znany historyk i twórca [[Oneg Szabat|archiwum getta warszawskiego]], [[Emanuel Ringelblum]], który był pod wrażeniem arsenału organizacji zgromadzonego w jej siedzibie przy ulicy Muranowskiej 17.
| + | |
| - | | + | |
| - | Podczas powstania, ŻZW posiadając tunele utrzymywał komunikację ze stronę aryjską. Około 150 powstańców zostało uzbrojonych przez KB ([[Korpus Bezpieczeństwa]]) i podlegało faktycznie polskiemu dowództwu. Członkowie ŻZW walczyli w największej bitwie powstania, która miała miejsce w dniach 19-22 kwietnia o placu Muranowski, gdzie mieściła się siedziba organizacji; w czasie walk użyto przeciwko Niemcom ciężkiego karabinu maszynowego, dostarczonego do getta przez Józefa Lejbskiego, spalono też niemiecki pojazd pancerny. Tak naprawdę nie wiadomo, ilu bojowców z ŻZW walczyło w powstaniu; prawie wszyscy zginęli w getcie, walcząc zarówno pod flagą polską i żydowską (Apfelbauma Rząd Polski w [[Londyn|Londynie]] awansował pośmiertnie do stopnia [[major]]a WP). Z dowództwa ŻZW wojnę przeżyli: Józef Celmajster, Kałmen Mendelson i Dawid Wdowiński.
| + | |
| - | | + | |
| - | === Uzbrojenie i liczebność ŻZW ===
| + | |
| - | * Do 1942 r. w szeregach organizacji prawdopodobnie było do 500 ludzi zorganizowanych w dwie pełne kompanie (240 ludzi), a także dwie kompanie szkieletowe, które w 1943 roku zostały uzupełnione ochotnikami. Według niektórych źródeł i relacji żołnierzy tuż przed powstaniem do ŻZW należało nawet około 1500 bojowców. Po wojnie ŻOB promował wersje jakoby większość działaczy ŻZW została aresztowana tuż przed powstaniem.
| + | |
| - | * ŻZW już w 1939 roku otrzymał 39 [[Pistolet Vis wz. 35|pistoletów Vis]], a później otrzymał dalsze dostawy broni od KB (przez [[Armia Krajowa|AK]] bezpośrednio dozbrajany nie był).
| + | |
| - | * Pierwszą partię broni bojownicy ŻZW otrzymali za pośrednictwem Henryka Iwańskiego jeszcze w 1941 r. Bojownicy ŻZW otrzymali także za pośrednictwem Korpusu Bezpieczeństwa od czerwca 1942 r. do początku powstania kwietniowego 1943 r. ponad 100 sztuk broni palnej i około 750 granatów. Już po rozpoczęciu powstania w getcie dostarczono także ponad 50 sztuk broni palnej i ok. 300 granatów. W pierwszej połowie roku 1942 uzbrojenie przekazały również inne grupy Armii Krajowej.
| + | |
| - | | + | |
| - | === Struktura ===
| + | |
| - | ŻZW podzielony był na departamenty:
| + | |
| - | *Informacji – Leon Rodal
| + | |
| - | *Organizacyjny – Paweł Frenkel
| + | |
| - | *Kwatermistrzowski – Leon Wajnsztok
| + | |
| - | *Finansów
| + | |
| - | *Komunikacji
| + | |
| - | *Medyczny – Józef Celmajster
| + | |
| - | *Prawny (wydający wyroki na kolaborantów żydowskich) – Dawid Szulman
| + | |
| - | *Ratujący (organizujący ewakuacje dzieci na stronę aryjską) – Kałmen Mendelson
| + | |
| - | *Techniki - Hanoch Federbusz
| + | |
| - | *Transportu i Dostaw
| + | |
| - | *Wojskowy – Dawid Moryc Apfelbaum i Paweł Frenkel
| + | |
| - | | + | |
| - | === Losy powojenne ===
| + | |
| - | Po wojnie doszło w Polsce do sfałszowania historii, poprzez wykreślenie ŻZW z kart podręczników lub umniejszenie jego znaczenia na rzecz głównie lewicowego ŻOB-u. Jednym z niewielu polskich historyków, wspominających o udziale ŻZW w powstaniu w okresie [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]]-u, był [[Bernard Ber Mark]] w monografii – ''Walka i zagłada warszawskiego getta'' wydanej przez [[Ministerstwo Obrony Narodowej|MON]] w Warszawie w 1959 r. Bezpośrednio na zapomnienie ŻZW wpłynęły jego związki z AK i prawicowy nurt polityczny, jaki reprezentował. Sami ŻOB-owcy, między innymi [[Icchak Cukierman]] i [[Marek Edelman]], pomijali w swoich książkach i relacjach wkład ŻZW w powstanie, bądź mówili o nim z pogardą.{{fakt|data=2010-03}}
| + | |
| - | | + | |
| - | Kwestia proporcjonalnego udziału obu organizacji w powstaniu w getcie nie jest rozstrzygnięta. Zwraca się m.in uwagę na promowanie przez Izrael tezy o decydującej roli ŻZW, gdyż ta organizacja jednoznacznie popierała sprawę powstania państwa żydowskiego, a stanowisko ŻOB w tej sprawie było niejednoznaczne. Komenda Główna AK za dominującą organizację żydowskiego podziemia uznawała ŻOB, do niej kierując dostawy uzbrojenia zaś [[Delegatura Rządu na Kraj|Delegatura Rządu]] uznawała za przedstawiciela Żydów w getcie pion polityczny ŻOB (Żydowski Komitet Narodowy). ŻZW utrzymywało kontakt głównie z Korpusem Bezpieczeństwa działającym na obrzeżach polskiego podziemia. Wg niektórych mit o świetnym uzbrojeniu i wyszkoleniu oraz wysokiej liczebności ŻZW, organizacji jednoznacznie syjonistycznej, potrzebny był twórcom i ideologom państwa Izrael.{{fakt|data=2010-03}}
| + | |
| - | | + | |
| - | === Najbardziej znane w świecie publikacje dotyczące udziału ŻZW w powstaniu ===
| + | |
| - | * Dawid Wdowiński, ''And we are not saved''
| + | |
| - | * Chaim Lazar-Litai, ''Masada w Warszawie''
| + | |
| - | * Chaim Lazar-Litai, ''Muranowska 7''
| + | |
| - | * "Prawda o powstaniu w getcie warszawskim" Aleksander Swiszczew, na łamach Shalom New York
| + | |
| - | * "Zmienne oblicze pamięci. Kto obronił Getto Warszawskie?" Moshe Arensa, na łamach The Jerusalem Post
| + | |
| - | | + | |
| - | == Zobacz też ==
| + | |
| - | *[[Żydowska Organizacja Bojowa]]
| + | |
| - | *[[Raport Stroopa]]
| + | |
| - | | + | |
| - | | + | |
| - | {{przypisy}}
| + | |
| - | | + | |
| - | | + | |
| - | '''' Еврейский военный союз',''' ZZW'''- формирование вооруженных [История [польских евреев | польских евреев]], основана в ноябре 1939 г. бывшие офицеры [[Второй Речи Посполитой Польской армии | польской армии]] и правых активистов [[евреи | еврейские]] <ref> происхождения {{Cite сайте | URL = http://www.rp.pl/artykul/643755.html | название = забыли восстания Варшавского гетто | Время создания = 2011 | "Rzeczpospolita" опубликовала =}} </ исх> {{Cite <ref> страница | URL = http://www.rp.pl/artykul/122627, 122686_Zapomniani_zolnierze_ZZW.html | название = забыли солдат ZZW | Выпущен = [[Республика (журнал ) | Республика]] | дата = 18-04-2008}} </ исх>.
| + | |
| - | | + | |
| - | === История === участие в восстании
| + | |
| - | | + | |
| - | Первое место встречи евреев, которые в ноябре 1939 года принято решение о создании тайного общества, был больнице инфекционных Санкт- Станислава 37 Вольска стрит <ref> [http://szeremietiew.blox.pl/2008/04/Przypomnienie.html Еврейский военный союз, общее происхождение с АК, забытый солдат - Мацей Kledzik] </ исх>.
| + | |
| - | Среди учредителей были: [[Иосиф Celmajster]] [[Kałmen Мендельсон]] [[Мечислав Эттингер]] [[Павел Френкель]], [[Леон RoDaL]] и [[Дэвид Wdowiński]]. Во главе организации по некоторым данным, он стоял Wdowiński Давида, и из других источников, однако, принять в качестве командиров ZZW [[Давид Апфельбаум Moryc | Мечислав Апфельбаум]] и Павла Френкеля. Организации представлены основные правого (так называемого ревизионистского) [[сионизм | сионистское движение]], в том числе организации [[Бейтар]].
| + | |
| - | | + | |
| - | Организация с самого начала находится в контакте с польской подземных сооружений, в соответствии с [[Союз вооруженной борьбы | Союз вооруженной борьбы.]] На первом этапе своего существования были свои офисы в [[Люблин | Люблин]], [[Львов | Львов]] [[Ивано-Франковская | Станиславов]] и [[Варшава | Варшава]], дело с метастазами в еврейских бойцов формируется в [[Франция | французский]] и [[Англия | Англии]] польских вооруженных сил. За короткое время до [[Варшавском гетто восстание | Варшавском гетто восстание]] в том, чтобы наладить сотрудничество между ZZW и [[еврейской борьбе Организация | Еврейской боевой организации]], которая, вероятно, передается ZZW 50 орудий, он был также разделен на две сферы обороны связано с обеих организаций в случае восстания. О ZZW пишет в своем дневнике, известный историк и автор [[Онег Шаббат | Варшавское гетто Архив]] [[Рингельблюм]], который был впечатлен тем арсенал накопленных в офисах организации в 17-я стрит Мурановской
| + | |
| - | | + | |
| - | Во время восстания, ZZW с туннелями поддерживали связь с арийской стороне. Около 150 мятежников были вооруженные KB ([[Корпус безопасности]]), а на самом деле тема для польской команды. Членов ZZW крупнейшим сражением в восстании, которое состоялось 19-22 апреля в Muranowski площади, где было место организации; в ходе боевых действий против немцев использовали тяжелый пулемет и доставлены в гетто Джозеф Lejbskiego, сожгли немецкий бронированный автомобиль. Я действительно не знаю, как многие из бойцов ZZW воевал в восстании, почти все погибли в гетто, сражаясь под флагом как польский и еврейский (Апфельбаум польское правительство в [[Лондон | Лондон]] был произведен посмертно звание [[Основные]] и WP) . Со штаб-квартирой ZZW пережил войну: Джозеф Celmajster, Kałmen Мендельсон и Дэвид Wdowiński.
| + | |
| - | | + | |
| - | Вооружение и обилие === === ZZW
| + | |
| - | * Для 1942 года, в ряды организации, вероятно, до 500 человек организовано в два полных компаний (240 человек), и две компании из соединительной, которая в 1943 году были дополнены добровольцев. Согласно некоторым источникам и отношения солдат перед ростом ZZW было около 1500 бойцов. После войны, Еврейской боевой организации способствовали версии большинства активистов, что ZZW был арестован незадолго до восстания.
| + | |
| - | * ZZW уже в 1939 году, получил 39 [[пушка Vis WZ. 35 | Пистолет Vis]], а позже получил дальнейшее поставки оружия из KB (по [[Армия | армия]] Прямая это оружие не было).
| + | |
| - | * Первая партия оружия ZZW бойцов получили через Генри Iwanski в 1941 году, ZZW бойцы также получили по безопасности Корпуса с июня 1942 по апрель 1943 начала, более 100 огнестрельного оружия и около 750 гранат. Даже после начала восстания в гетто также поставляются более чем в 50 огнестрельного оружия и 300 гранат. В первой половине 1942 года, вооруженные группы также получили другие армии.
| + | |
| - | | + | |
| - | === Структура ===
| + | |
| - | ZZW была разделена на отделы:
| + | |
| - | * Информация - Леон RoDaL
| + | |
| - | * Организация - Павел Френкель
| + | |
| - | * Квартирмейстер - Леон Wajnsztok
| + | |
| - | * Финансы
| + | |
| - | * Связь
| + | |
| - | * Медицинские - Джозеф Celmajster
| + | |
| - | * Правовая (выдача указы для еврейских сотрудников) - Дэвид Szulman
| + | |
| - | * Спасатели (организации эвакуации детей в сторону арийской) - Kałmen Мендельсон
| + | |
| - | * Технология - Ханох Federbusz
| + | |
| - | * Транспорту и снабжению
| + | |
| - | * Военно - Moryc Давид Апфельбаум и Павла Френкеля
| + | |
| - | | + | |
| - | Послевоенная судьба === ===
| + | |
| - | После войны приехал в Польшу, чтобы фальсифицировать историю, удалив ZZW пользователя карты, или уменьшить ее значение основном левые ZOB. Один из немногих польских историков, обсуждение участия ZZW в восстании во время [[Польской Народной Республики | PPR]]-У "был [[Бернар Бер Марк]] в монографии -''борьбы и уничтожения гетто Варшавы,''опубликованы [[ Министерство обороны | обороны]] в Варшаве в 1959 году непосредственно в забвение ZZW повлияло на его отношения с армией и правого политического течения, которое представлено. Сами ZOB овец, в частности, [[Ицхак Цукерман]] и [[Марек Эдельман]], опустить в его книги и счета ZZW вклад в становление, или говорил о нем с презрением. {{Факт | Дата = 2010-2003}}
| + | |
| - | | + | |
| - | Вопрос о пропорциональной доле этих двух организаций в восстании Варшавского гетто, не урегулирован. Особое внимание уделяется содействию диссертации m.in Израиля о решающей роли ZZW, потому что организация явно поддерживает создание еврейского случае государство, и ZOB позицию по этому вопросу не был окончательно решен. Штаб армии для головной организации признать еврейское подполье ZOB, направляя его и поставки оружия [[правительственной делегации в стране | правительственной делегации]] принято в качестве представителя евреев в гетто, политической пешкой ZOB (Еврейский национальный комитет). ZZW поддерживал контакт с корпусом безопасности главным образом, работающих на окраине польского подполья. По некоторым миф о большой вооружение и обучение высокой численности и ZZW, явно сионистской организации было необходимо для авторов и идеологов государства Израиль. {{Факт | Дата = 2010-2003}}
| + | |
| - | | + | |
| - | === Самых известных в мировой литературе на участие в восстании ZZW ===
| + | |
| - | * Дэвид Wdowiński,''И мы не спасены''
| + | |
| - | * Хаим Лазар-Litai,''Masada''in Варшаве
| + | |
| - | * Хаим Лазар-Litai,''7''Muranowska
| + | |
| - | * "Правда о восстании в Варшавском гетто," Александр Swiszczew, журнал Шалом Нью-Йорке
| + | |
| - | * Переменные лицо памяти. Кто защитил в Варшавском гетто? " Моше Аренс, на страницах "Джерузалем пост"
| + | |
| - | | + | |
| - | == См. также ==
| + | |
| - | * [[Еврейской борьбе Организация]]
| + | |
| - | * [[Струп Доклад]]
| + | |
| - | | + | |
| - | == Источники и ссылки ==
| + | |
| - | * [Http: / / pl.wikipedia.org / вики / Żydowski_Związek_Wojskowy Статья "Еврейский военный союз" из польского раздела Википедии]
| + | |
| - | * Тадеуш Bednarczyk,''борьбы и помощь. OW-KB и движения сопротивления в Варшавском гетто''(Варшава, 1968)
| + | |
| - | * [Http: / / neweurope2006.blogspot.com/2006/04/prawda-o-powstaniu-w-gettcie.html статьи Вальдемар Moszkowski's''The истину восстания в Варшавском гетто. Гномы кричать, когда они asleep''heroes, наш журнал, 4/19/2006]
| + | |
| - | * [Http: / / www.horajec.republika.pl / literazz.html глоссарий терминов и понятий иудаики на официальном сайте Регина Smother-Grzeszkiewicz]
| + | |
| - | * [Http: / / polish-jewish-heritage.org/Pol/june_04_wojskowy.htm статьи Maciej Kledzik "Еврейский военный союз, общее происхождение с АК" в ежедневной Речи Посполитой, 12 июня 2004 года, доступно на Канадский фонд польско- Еврейский в Монреале]
| + | |
| - | | + | |
| - | == Источники и ссылки ==
| + | |
| - | * [http://pl.wikipedia.org/wiki/Żydowski_Związek_Wojskowy Статья "Żydowski Związek Wojskowy" из польского раздела Википедии]
| + | |
| - | * Tadeusz Bednarczyk, ''Walka i pomoc. OW-KB a organizacja ruchu oporu w getcie warszawskim'' (Warszawa, 1968 r.)
| + | |
| - | * [http://neweurope2006.blogspot.com/2006/04/prawda-o-powstaniu-w-gettcie.html Artykuł Waldemara Moszkowskiego ''Prawda o powstaniu w getcie warszawskim. Karły krzyczą, gdy śpią herosi'', Nasz Dziennik, 19.04.2006]
| + | |
| - | * [http://www.horajec.republika.pl/literazz.html Słownik terminów i pojęć Judaistycznych na stronie oficjalnej Reginy Smoter-Grzeszkiewicz]
| + | |
| - | * [http://polish-jewish-heritage.org/Pol/june_04_wojskowy.htm Artykuł Macieja Kledzika "Żydowski Związek Wojskowy-Wspólny rodowód z AK" w dzienniku Rzeczpospolita, 12 czerwca 2004 r., dostępny na stronie Kanadyjskiej Fundacji Dziedzictwa Polsko-Żydowskiego w Montrealu]
| + | |
| - | | + | |
| - | | + | |
| - | {{Сноски}}
| + | |
| - | | + | |
| - | [[Категория:Варшавское гетто]]
| + | |
| - | [[Категория:Сионизм]]
| + | |
| - | [[Категория:Еврейские военные организации в Польше]]
| + | |
| - | | + | |
| - | {{Ссылка FA | он}}
| + | |
